در کل صداي سيستم سينماي خانگي به محل استقرار بلندگوها و جای نشستن افراد بستگي دارد. شاید مجبور شوید بلندگوها را نزدیک دیوار قرار دهید، اما اگر آنها را در فاصله حداقل چند ده سانتی‌متری دیوارها بگذارید صدای بهتری خواهید شنید.

اغلب استفاده از قوانین یک‌سوم و یک‌پنجم برای تعیین محل قرارگیری بلندگوها و محل نشستن افراد خوب جواب می‌دهد. براساس این قوانین فاصله بلندگوها از دیوار بايد ضریبی از یک‌سوم یا یک‌پنجم ابعاد اتاق باشد. به طور مثال اگر اتاق 6 متر در 5 متر باشد، دو بلندگوی چپ و راست جلویی را در فاصله 1،2 متر (یک‌پنجم 6 متر) از دیوار پشت، و فاصله 1 متر (یک‌پنجم 5 متر) از دیوارهای چپ و راست قرار دهید. سپس صندلی اصلی را به فاصله 1،2 متری دیوار پشت شنونده قرار دهید (که برابر با 3،6 متری فاصله از خطی است که دو بلندگوی جلو در مقابل آن قرار گرفته‌اند) یا فاصله آن از دیوار 2،4 متر تعيين شود (که برابر با 2،4 متر فاصله از خط واصل دو بلندگوی جلو است). به شکل 1 دقت کنيد.

شکل 1

یک بلندگوی وسط وجود دارد که باید آن را دقیقاً در مرکز قرار ندهیم. مثلاً اگر عرض اتاق 3 متر است، اين بلندگو بايد در فاصله 1،7 متری یک دیوار و 1،3 متری دیوار دیگر قرار داده شود. این کار چیدمان را کمی به هم می‌زند، اما باعث خواهد شد صدای روان و شفاف‌تری از بلندگوی وسط شنيده شود.

همچنین در صورت امکان صندلی‌ها و مبل‌ها در مجاورت دیوار قرار نگيرند، چرا که فرکانس‌های پایین (صداهای بم) در نزدیکی دیوار تشدید می‌شوند و صدای آنها از واقعیت فاصله می‌گیرد.

بلندگوهای جلویی

در تمامی سیستم‌های صوتی خانگی یک بلندگو در مرکز و جلو قرار می‌گیرد، اما این دلیل نمی‌شود که بلندگوهای چپ و راست را مثلاً در فاصله 4،5 متری هم قرار دهید. برای اینکه صدای استریو به بهترین شکل پخش شود و صدا هماهنگي خوبی با تصویر در حال پخش داشته باشد، بهتر است دو بلندگوی چپ و راست جلو را به نحوی قرار دهید که فاصله آنها از یکدیگر، تقریباً معادل فاصله هر کدام از آنها با شنونده (یا حتی کمتر) باشد. مثلاً اگر بلندگوهای جلوی چپ و راست با هم 2 متر فاصله دارند، بهتر است فاصله هر کدام از آنها با شنونده حدود 2،5 متر باشد.

بسیاری از افراد بسیار دور از صفحه تلویزیون و بلندگوها می‌نشینند. اگر دو بلندگو با یکدیگر 2 تا 2،8 متر فاصله دارند، توصیه می‌کنیم در فاصله 2،5 تا 3،6 متری بلندگوها بنشینید. اگر بیش از حد به آنها نزدیک باشید، صدای بلندگوها به خوبی با هم ترکیب نمی‌شوند و صدای یکنواختی را نخواهید شنید. اگر بیش از حد دور شوید، فضای خالی زیادی را حس خواهید کرد و حبابی بی‌شکل از صدا به گوش شما خواهد رسید.

بعضی از بلندگوهای کوچک هستند که به آنها تاقچه‌ای یا قفسه‌ای (bookshelf) می‌گویند. البته معنی این اسم این نیست که آنها را باید در قفسه کتاب‌ها بگذارید. در عوض، بهتر است این بلندگوهای کوچک را روی پایه‌هایی قرار دهید (این پایه‌ها باید جداگانه خریداری شود) و آنها را در فاصله یک تا دو متری تمامی دیوارها، از جمله دیوار پشتي بگذارید.

بلندگوها را حتماً به صورت عمودی قرار دهید تا نرم‌ترین صدا از آنها شنيده شود. البته بلندگوهای مرکزی استثنا هستند و اگر افقی باشند باید به این حالت قرار گیرند، اما دیگر بلندگوها بسیار بهتر است در حالت عمودی قرار بگیرند. بعضی از شرکت‌ها سایر بلندگوها را نيز افقی طراحی می‌کنند که البته این بهترین روش برای پخش صدا نیست.

بسیاری از افراد عاشق صدا، اگر از سیستمی با دو بلندگو استفاده می‌کنند، دوست دارند بلندگوهای چپ و راست به موازات یکدیگر، به صورت مستقیم به سمت جلو باشند. در بعضی از سیستم‌های دارای دو بلندگو این روش جواب می‌دهد، اما این در صورتی است که تنها یک شنونده منفرد از صدا بهره ببرد. اگر چندین نفر قصد داشته باشند در کنار هم فیلم تماشا کنند، نتيجه کار اصلا مطلوب نخواهد بود. در این حالت، اگر فردی مقابل بلندگوی سمت چپ بنشیند، صدای این بلندگو مستقیم به سمت او خواهد آمد و او صدای چندانی از بلندگوی سمت راست نخواهد شنید.

برای حل این مشکل، بهتر است دو بلندگوی چپ و راست کمی نسبت به هم زاویه داشته باشند و جهت هر دو به سمت صندلی اصلی اتاق، یا حتی یک تا دو متر جلوتر از آن باشد. در این حالت در همه جا بهترین صدا را نخواهید داشت، اما به هر حال دیگر افرادی که در اتاق نشسته‌اند، صدای خوبی خواهند شنید.

اگر تلویزیوني با صفحه بزرگ دارید، دو بلندگوی چپ و راست جلو را کمی جلوتر از تلویزیون قرار دهید، یعنی لبه آنها از صفحه تلویزیون جلوتر باشد. البته اگر فاصله بلندگوها از دیوار رعایت شده باشد، این اتفاق خودش روی داده است. اگر این کار را انجام ندهید، صدا به صفحه تلویزیون برخورد کرده و منعکس می‌شود و از کیفیت آن کاسته می‌شود.

اگر هم تلویزیون لامپي نسبتاً قدیمی دارید، مطمئن شوید که بلندگوهای جلویی حفاظ مغناطیسی داشته باشند تا روی تصویر تأثیر منفی نگذارند.

بلندگوهای فراگیر

سایر بلندگوها که در کنار یا پشت شنونده اصلی قرار می‌گیرند، بلندگوهای فراگیر (Surround) نام دارند. این بلندگوها تأثیر بسیاری بر کیفیت صدا داشته و نباید آنها را نادیده بگیرید. صدای محیطی و حس فضایی که این بلندگوها منتقل می‌کنند، می‌تواند کیفیت صدا را در یک سیستم متوسط، حتی از یک سیستم فوق‌العاده نيز فراتر ببرد.

اگر دو بلندگوی فراگیر دارید، آنها را دقيقاً در کنار صندلی‌ها قرار دهید. اگر از سیستم صوتی 5.1 کاناله استفاده می‌کنید، توصیه می‌شود زاویه‌ای که رأس آن شنونده اصلی است و یک ضلع آن به سمت روبرو (بلندگوی مرکزی جلو) است و ضلع دیگر از بلندگوی فراگیر عبور می‌کند، 110 تا 120 درجه باشد.

اما اگر عرض اتاق کم باشد، ممکن است تعبيه بلندگوها در کنار شنونده اصلی یا با زاویه کم در پشت وي باعث شود بلندگوهای کناری بیش از حد به او نزدیک باشند و صدای آنها بیش از دیگر بلندگوها شنیده شود. در این حالت آنها را عقب‌تر ببرید.

ساب‌ووفر

می‌توان درباره نحوه اسقرار ساب‌ووفرها یک کتاب نوشت، اما چون توضیح مفصل در این باره از حوصله این مقاله خارج است، در اين جا فقط به چند نکته مهم اشاره می‌کنیم. اول اینکه تصور نکنید ساب‌ووفر را می‌توانيد هر جا که دوست دارید بگذارید و انتظار داشته باشيد بهترین کیفیت را داشته باشيد. بلکه جای آن را هر چند وقت یک بار عوض کنید و صدای آن را تجربه کنید تا متوجه شوید بهترین مکان برای اسقرار ساب‌ووفر کجاست. نکته ديگر اينکه صدای ساب‌ووفر باید نرم و یکنواخت باشد، و قرار نیست صدای «بوم بوم» از آن به گوش برسد یا تنها یک نت از آن بشنوید. در برخی از اتاق‌ها يافتن محل مناسب برای تعبيه ساب‌ووفر کار دشواری است، اما پس از مدتی، خواهید توانست این جا را پیدا کنید. اگر تازه سیستم سینمای خانگی خود را خریده‌اید، يافتن محل مناسب نیاز به آزمون و خطای بسیاری دارد. یک پیشنهاد می‌تواند تعبيه آن بین بلندگوهای مرکزی و راست جلو باشد. اگر این روش کیفیت صدای خوبی تولید نکرد، ساب‌ووفر را به تدریج دور تا دور اتاق بچرخانید و اجازه دهید چند روز در هر مکان باشد تا کیفیت صدا را به خوبی مقايسه کنيد.

در نهایت اینکه مطمئن شوید ساب‌ووفر مزاحمتی برای همسایگان ندارد.